Wirus brodawczaka ludzkiego (HPV) to grupa ponad 100 wirusów zwykle przenoszonych drogą płciową i kontaktowa.
HPV jest bardzo powszechnie występującym wirusem i może wywołać infekcję skóry, dróg płciowych czy gardła, a w postaci przewlekłej, może być przyczyną niektórych nowotworów narządowych, zarówno u kobiet, jak i u mężczyzn. Większość infekcji ustępuje samoistnie, u niektórych osób, zakażenie przechodzi w fazę przewlekłą, która może stać się przyczyną procesu nowotworowego. HPV powoduje prawie wszystkie przypadki raka szyjki macicy i większość nowotworów sromu, pochwy, prącia, odbytu i tylnej części gardła. Jak szacują amerykańscy naukowcy niemal każda nieszczepiona osoba, która jest aktywna seksualnie, zarazi się wirusem HPV w pewnym momencie swojego życia (https://www.cdc.gov/hpv/parents/vaccine/six-reasons.html)
Rak szyjki macicy jest w UE zaraz po raku piersi drugim najczęściej występującym nowotworem wśród kobiet w wieku 15–44 lat. W różnych badaniach zakażenie HPV zostało wykryte w ponad 90 proc. przypadków zachorowań na raka szyjki macicy. HPV 16 i HPV 18 to najczęstsze typy „wysokiego ryzyka”, powodujące około 70% wszystkich przypadków raka szyjki macicy. Typy HPV „niskiego ryzyka”, najczęściej HPV 6 i HPV 11, są odpowiedzialne za około 90% przypadków kłykcin kończystych narządów płciowych.
Istnieją szczepionki, które mogą zapobiec zakażeniu typami HPV, które najczęściej powodują raka. Wszystkie licencjonowane szczepionki zawierają antygeny, które zapewniają ochronę przed stanami powodowanymi przez HPV typu 16 i 18 i wykazano, że zapobiegają ponad 90% zmian przedrakowych związanych z tymi dwoma typami wirusów. W krajach, które wprowadziły programy badań przesiewowych w kierunku raka szyjki macicy, znacznie obniżyła się zachorowalność na ten rodzaj raka.
Szczepionki HPV są bezpieczne i skuteczne. Szczepionki podano milionom osób na całym świecie, a badania nie wykazały żadnych poważnych skutków ubocznych. Najczęstsze działania niepożądane są zwykle łagodne i obejmują bolesność w miejscu wstrzyknięcia, gorączkę, ból głowy i nudności.
Po uzyskaniu opinii komitetu naukowego Europejskiej Agencji ds. Leków UE wydała pozwolenie na dopuszczenie do obrotu trzech szczepionek przeciw HPV, które zapobiegają zakażeniu najczęściej występującymi szczepami wirusa HPV wywołującymi raka szyjki macicy: Gardasil9 (Sanofi Pasteur MSD), Cervarix® (GlaxoSmithKline Biologicals).
Szczepionki przeciwko wirusowi brodawczaka ludzkiego są stosowane od 15 lat. Jak podają dane naukowe kraje, które osiągnęły wysoki odsetek szczepień przeciw HPV, wykazały już rzeczywisty wpływ szczepień czyli znaczne zmniejszenie liczby zakażeń HPV, zmian przedrakowych szyjki macicy i brodawek narządów płciowych. W Anglii naukowcy stwierdzili, że program szczepień przeciw HPV prawie wyeliminował raka szyjki macicy u kobiet urodzonych po 1 września 1995 r. (które zostały zaszczepione w wieku 12-13 lat). Częstość występowania zmian przedrakowych w późnym stadium (stopnia 3) wśród tych kobiet, które mogą później przekształcić się w raka, również została znacznie zmniejszona. Wyniki te dowodzą jak skuteczne są szczepionki w zapobieganiu rozwojowi inwazyjnego raka szyjki macicy i sugerują możliwość całkowitej eliminacji tego typu nowotworu do 2030 r.
MATERIAŁY ŹRÓDŁOWE
https://www.nfid.org/infectious-disease/hpv/
https://health.ec.europa.eu/vaccination/hpv_pl
https://www.ecdc.europa.eu/en/human-papillomavirus/factsheet